ในยุคที่เทคโนโลยีดิจิทัลเปลี่ยนแปลงพฤติกรรมการเสพสื่อของคนทั่วโลก หนังสือยังคงยืนหยัดเป็นเครื่องมือสำคัญในการส่งเสริมพัฒนาการเด็ก อย่างไรก็ตาม ความท้าทายสำคัญในปัจจุบันคือ การนำเสนอหนังสือให้เด็กสนใจท่ามกลางตัวเลือกมากมายจากสื่อดิจิทัล และนี่คือจุดเริ่มต้นของบทบาทที่เรียกว่า “Book Curator” ซึ่งกำลังได้รับความนิยมและมีบทบาทสำคัญในการเชื่อมโยงเด็กๆ กับโลกของหนังสือ

อาชีพที่เกิดจากโลกใหม่ Book Curator หรือ “นักคัดสรรหนังสือ” คือผู้เชี่ยวชาญที่มีหน้าที่เลือกสรร รวบรวม และจัดระเบียบหนังสือให้เหมาะสมกับกลุ่มเป้าหมาย สำหรับนักคัดสรรหนังสือเด็ก ความเข้าใจในพัฒนาการและจิตวิทยาเด็กคือสิ่งจำเป็น ดร.เดบอราห์ โพเพ จากมูลนิธิโดลลี่ พาร์ตัน กล่าวไว้ว่าการเลือกหนังสือเด็กนั้นไม่ใช่เพียงแค่การเลือกเล่มที่มีภาพสวยเท่านั้น แต่ต้องเลือกหนังสือที่ช่วยสนับสนุนพัฒนาการในทุกมิติ ทั้งด้านภาษา อารมณ์ และการเรียนรู้

บทบาทและความรับผิดชอบ การทำหน้าที่ของ Book Curator สำหรับเด็กไม่ได้จบแค่เลือกหนังสือ แต่ยังรวมถึงการประเมินคุณภาพ จัดกลุ่มหนังสือตามธีม ให้คำแนะนำแก่ผู้ปกครองและครู และจัดกิจกรรมที่ช่วยสร้างประสบการณ์การอ่านที่สนุกสนานและมีความหมาย ลอเรน คิม นักวิชาการจากมหาวิทยาลัยโคลัมเบีย กล่าวไว้ว่าการประเมินหนังสือเด็กต้องพิจารณาหลายมิติ ทั้งศิลปะ การเล่าเรื่อง และคุณค่าทางสังคม โดยเฉพาะในยุคที่ความหลากหลายและการยอมรับความแตกต่างกลายเป็นประเด็นสำคัญ 

ในรายงานของสมาคมห้องสมุดอเมริกัน (American Library Association – ALA) ได้ระบุว่า Book Curator กำลังเป็นบทบาทที่เติบโตขึ้นในวงการห้องสมุดและร้านหนังสือ โดยมีความสำคัญเพิ่มขึ้นในยุคที่ผู้บริโภคต้องการคำแนะนำที่เฉพาะเจาะจงและเชื่อถือได้ท่ามกลางตัวเลือกมากมาย

บทบาทและความรับผิดชอบของ Book Curator สำหรับหนังสือเด็ก

Book Curator สำหรับหนังสือเด็กมีบทบาทที่หลากหลายและซับซ้อน ไม่ใช่เพียงการเลือกหนังสือที่น่าสนใจเท่านั้น แต่ยังต้องคำนึงถึงปัจจัยหลายประการ:

1. การคัดเลือกและประเมินคุณภาพหนังสือ

Book Curator ต้องมีความสามารถในการวิเคราะห์และประเมินหนังสือในหลายมิติ ทั้งด้านเนื้อหา การออกแบบ ภาพประกอบ และความเหมาะสมกับช่วงวัยของเด็ก

ลอเรน คิม (Lauren Kim) นักวิชาการด้านวรรณกรรมเด็กจากมหาวิทยาลัยโคลัมเบีย กล่าวว่า “การประเมินหนังสือเด็กต้องพิจารณาทั้งด้านศิลปะ การเล่าเรื่อง และคุณค่าทางสังคม โดยเฉพาะในยุคที่การแสดงความหลากหลายและการเป็นตัวแทนที่เท่าเทียมในหนังสือเด็กกำลังเป็นประเด็นสำคัญ” 

2. การจัดกลุ่มและสร้างคอลเลคชั่นตามธีม

การสร้างคอลเลคชั่นหนังสือตามธีมเฉพาะ เช่น หนังสือเกี่ยวกับความหลากหลายทางวัฒนธรรม หนังสือที่ส่งเสริมความมั่นใจในตนเอง หรือหนังสือที่อธิบายแนวคิดทางวิทยาศาสตร์สำหรับเด็ก เป็นงานที่ต้องอาศัยความคิดสร้างสรรค์และความเข้าใจในประเด็นทางสังคมร่วมสมัย

รายงานจากสถาบันเพื่อการศึกษาสำหรับเด็ก (The Joan Ganz Cooney Center) ระบุว่า “การจัดกลุ่มหนังสือตามธีมไม่เพียงช่วยให้ผู้ปกครองและเด็กเข้าถึงหนังสือได้ง่ายขึ้น แต่ยังสามารถสร้างประสบการณ์การเรียนรู้ที่เชื่อมโยงกันได้” 

3. การให้คำแนะนำและการศึกษาแก่ผู้ปกครองและนักการศึกษา

Book Curator ในปัจจุบันไม่ได้ทำหน้าที่เพียงการคัดเลือกและจัดแสดงหนังสือ แต่ยังมีบทบาทสำคัญในการให้คำแนะนำและข้อมูลแก่ผู้ปกครองและครูเกี่ยวกับวิธีการใช้หนังสือเพื่อสนับสนุนการเรียนรู้ของเด็ก

“ผู้ปกครองและครูมักต้องการคำแนะนำที่เฉพาะเจาะจงว่าควรอ่านอะไรกับเด็ก และอ่านอย่างไรให้เกิดประโยชน์สูงสุด Book Curator ที่ดีสามารถเชื่อมโยงช่องว่างนี้ได้” ตามที่ศาสตราจารย์ซูซาน นิลี จากมหาวิทยาลัยนิวยอร์กกล่าวไว้ในงานวิจัยเกี่ยวกับการรู้หนังสือในวัยเด็ก 

4. การจัดกิจกรรมส่งเสริมการอ่าน

การจัดกิจกรรมส่งเสริมการอ่าน เช่น การเล่านิทาน การพบปะนักเขียน หรือกิจกรรมศิลปะที่เกี่ยวข้องกับหนังสือ เป็นอีกบทบาทสำคัญของ Book Curator ที่ช่วยสร้างความสนใจและความตื่นเต้นเกี่ยวกับการอ่านให้กับเด็กๆ

“กิจกรรมที่สร้างสรรค์สามารถเปลี่ยนการอ่านจากกิจกรรมที่เงียบและโดดเดี่ยวให้กลายเป็นประสบการณ์ทางสังคมที่น่าตื่นเต้นและมีส่วนร่วม” ตามที่ เจสัน มาร์ติน ผู้ก่อตั้ง StoryTime Project กล่าวไว้

ตัวอย่างโครงการที่มี Book Curator สำหรับหนังสือเด็กที่โดดเด่น

ปัจจุบันมีโครงการและองค์กรมากมายที่ใช้แนวคิดของ Book Curation เพื่อส่งเสริมการอ่านสำหรับเด็ก ต่อไปนี้คือตัวอย่างที่น่าสนใจ:

1. The Imagination Library (มูลนิธิโดลลี่ พาร์ตัน)

Imagination Library เป็นโครงการที่ก่อตั้งโดยนักร้องดังโดลลี่ พาร์ตัน ในปี 1995 โครงการนี้มอบหนังสือฟรีให้กับเด็กตั้งแต่แรกเกิดจนถึงอายุ 5 ปี ในหลายประเทศทั่วโลก

สิ่งที่น่าสนใจคือ โครงการนี้มีคณะกรรมการคัดเลือกหนังสือที่ประกอบด้วย Book Curator, นักการศึกษาปฐมวัย, ตัวแทนจากสำนักพิมพ์ และผู้เชี่ยวชาญด้านการรู้หนังสือในเด็ก ที่ร่วมกันคัดเลือกหนังสือที่มีคุณภาพสูงและเหมาะสมกับแต่ละช่วงวัย

“เรามีกระบวนการคัดเลือกที่เข้มงวดเพื่อให้แน่ใจว่าหนังสือแต่ละเล่มไม่เพียงแต่ให้ความบันเทิง แต่ยังส่งเสริมความรักในการอ่านและการเรียนรู้” (Pope, 2019) ดร.เดบอราห์ โพเพ กล่าว

ปัจจุบัน โครงการนี้ได้แจกจ่ายหนังสือไปแล้วมากกว่า 150 ล้านเล่มทั่วโลก และมีการวิจัยที่แสดงให้เห็นถึงผลกระทบเชิงบวกต่อการรู้หนังสือของเด็กในพื้นที่ที่เข้าร่วมโครงการ

2. Little Free Library

Little Free Library เป็นองค์กรไม่แสวงหากำไรที่ส่งเสริมการสร้างตู้หนังสือขนาดเล็กในชุมชนต่างๆ ทั่วโลก โดยมีแนวคิด “นำหนังสือมาแลก นำหนังสือไปอ่าน”

มาร์กาเร็ต พลัมเมอร์ (Margaret Plummer) ผู้อำนวยการโครงการ Little Free Library สำหรับเด็ก กล่าวว่า “เรามี Book Curator อาสาสมัครในแต่ละชุมชนที่ทำหน้าที่ดูแลตู้หนังสือเด็กโดยเฉพาะ พวกเขาไม่เพียงแต่คัดเลือกและจัดระเบียบหนังสือ แต่ยังสร้างความเชื่อมโยงกับโรงเรียนและองค์กรในท้องถิ่นเพื่อให้แน่ใจว่าเด็กๆ ในชุมชนมีหนังสือที่ดีและหลากหลายให้อ่าน” 

ปัจจุบันมี Little Free Library มากกว่า 150,000 แห่งใน 115 ประเทศทั่วโลก และหลายแห่งมีการจัดตั้งตู้หนังสือเด็กโดยเฉพาะที่มี Book Curator ดูแล

3. ห้องสมุดประชาชนนิวยอร์ก (New York Public Library – NYPL) – โครงการ Early Literacy

NYPL มีโครงการส่งเสริมการรู้หนังสือในเด็กปฐมวัยที่โดดเด่น โดยมีทีม Book Curator ที่เชี่ยวชาญด้านหนังสือเด็กโดยเฉพาะ พวกเขาได้พัฒนาโครงการ “Reading Ready” ที่คัดเลือกหนังสือและสร้างกิจกรรมสำหรับเด็กตั้งแต่แรกเกิดจนถึงอายุ 5 ปี

มีการจัดทำรายการหนังสือแนะนำตามช่วงอายุ และจัดกิจกรรมการอ่านเป็นประจำในทุกสาขา นอกจากนี้ ยังมีการจัดทำคู่มือสำหรับผู้ปกครองเกี่ยวกับวิธีการอ่านหนังสือร่วมกับเด็ก

ในรายงานประจำปี 2023 ของ NYPL ระบุว่า “ทีม Book Curator ของเรามีบทบาทสำคัญในการเพิ่มอัตราการยืมหนังสือเด็กขึ้น 28% เมื่อเทียบกับปีก่อนหน้า และมีผู้เข้าร่วมกิจกรรมส่งเสริมการอ่านมากกว่า 100,000 คนต่อปี” 

4. โครงการ We Need Diverse Books (WNDB)

WNDB เป็นองค์กรไม่แสวงหากำไรที่ทำงานเพื่อส่งเสริมความหลากหลายในหนังสือเด็กและวรรณกรรมเยาวชน โครงการนี้มี Book Curator ที่ทำงานร่วมกับห้องสมุด โรงเรียน และสำนักพิมพ์ เพื่อส่งเสริมหนังสือที่แสดงถึงความหลากหลายทางเชื้อชาติ วัฒนธรรม ความสามารถ และอัตลักษณ์

นิโคล จอห์นสัน (Nicole Johnson) ผู้อำนวยการโครงการ WNDB กล่าวว่า “Book Curator ของเราไม่เพียงแต่คัดเลือกหนังสือที่แสดงถึงความหลากหลาย แต่ยังทำงานเพื่อสร้างความเข้าใจว่าทำไมการเห็นตัวละครที่หลากหลายในหนังสือจึงมีความสำคัญต่อการพัฒนาของเด็กทุกคน” 

WNDB ได้พัฒนารายการหนังสือแนะนำ (Curated Book Lists) ที่จัดหมวดหมู่ตามหัวข้อ อายุ และประเด็นทางสังคมต่างๆ ซึ่งได้รับการยอมรับอย่างกว้างขวางในวงการหนังสือเด็กและการศึกษา

ความท้าทายและอนาคตของอาชีพ Book Curator สำหรับหนังสือเด็ก

ความท้าทาย

1. การแข่งขันกับสื่อดิจิทัล: การดึงดูดความสนใจของเด็กจากสื่อดิจิทัลและอุปกรณ์อิเล็กทรอนิกส์เป็นความท้าทายสำคัญ Book Curator ต้องหาวิธีการนำเสนอหนังสือที่น่าสนใจและดึงดูดเด็กในยุคดิจิทัล
2. ความสมดุลระหว่างคุณค่าทางการเรียนรู้ และความบันเทิง: การคัดเลือกหนังสือที่ทั้งให้ความรู้และความบันเทิงในเวลาเดียวกันเป็นเรื่องที่ต้องอาศัยความเชี่ยวชาญ
3. การรับมือกับประเด็นทางสังคมที่ละเอียดอ่อน: Book Curator ในปัจจุบันต้องเผชิญกับคำถามเกี่ยวกับการนำเสนอประเด็นสังคมที่ซับซ้อนในหนังสือเด็ก เช่น ความหลากหลายทางเพศ ความเท่าเทียม หรือความขัดแย้งทางการเมือง

อนาคตของอาชีพ

ผู้เชี่ยวชาญหลายท่านคาดการณ์ว่าอาชีพ Book Curator จะยังคงมีความสำคัญและพัฒนาไปในทิศทางต่างๆ ดังนี้:

1. การผสมผสานระหว่างสื่อสิ่งพิมพ์และดิจิทัล: ในอนาคต Book Curator อาจต้องทำงานกับทั้งหนังสือกระดาษและหนังสือดิจิทัล รวมถึงเนื้อหาที่มีองค์ประกอบปฏิสัมพันธ์ (Interactive Content) ดร.มิเชล เทนแนนท์ (Dr. Michelle Tennant) นักวิจัยด้านสื่อการศึกษาจากมหาวิทยาลัยสแตนฟอร์ด กล่าวว่า “Book Curator ในอนาคตจะเป็นผู้เชี่ยวชาญในการสร้างประสบการณ์การอ่านแบบผสมผสาน (Hybrid Reading Experience) ที่ใช้ประโยชน์จากทั้งสื่อกระดาษและดิจิทัล” 
2. การใช้ข้อมูลและเทคโนโลยีในการคัดเลือกหนังสือ: การใช้ข้อมูลและการวิเคราะห์พฤติกรรมการอ่านจะช่วยให้ Book Curator สามารถคัดเลือกและแนะนำหนังสือได้ตรงกับความต้องการของเด็กแต่ละคนมากขึ้น
3. การทำงานเป็นที่ปรึกษาอิสระ: มีแนวโน้มที่ Book Curator จะทำงานในรูปแบบของที่ปรึกษาอิสระที่ให้บริการกับโรงเรียน ครอบครัว หรือองค์กรต่างๆ มากขึ้น

คุณสมบัติและการเตรียมตัวสำหรับผู้ที่สนใจเป็น Book Curator สำหรับหนังสือเด็ก

การเป็น Book Curator สำหรับหนังสือเด็กต้องอาศัยทั้งความรู้ ทักษะ และประสบการณ์ที่หลากหลาย:

การศึกษาและความรู้

• ความรู้ความเข้าใจในวรรณกรรมเด็ก บรรณารักษศาสตร์ การศึกษาปฐมวัย หรือสาขาที่เกี่ยวข้อง
• ความรู้เกี่ยวกับพัฒนาการเด็กและจิตวิทยาเด็ก
• ความเข้าใจในประวัติศาสตร์และแนวโน้มของวรรณกรรมเด็ก
• ความรู้เกี่ยวกับนักเขียนและนักวาดภาพประกอบหนังสือเด็กที่สำคัญ

ทักษะที่จำเป็น

• การเลือกหนังสือ การมองเห็นคุณค่าของเนื้อหาและภาพประกอบสำหรับเด็ก
• ความสามารถในการวิเคราะห์และประเมินวรรณกรรม
• ทักษะการสื่อสารและการนำเสนอที่ดี
• ความคิดสร้างสรรค์ในการจัดกิจกรรมและนำเสนอหนังสือ
• ทักษะการบริหารจัดการและการวางแผน
• ความเข้าใจในการตลาดและการสื่อสารดิจิทัล

อาชีพ Book Curator สำหรับหนังสือเด็กไม่ใช่แค่การเลือกหนังสือดีๆ แต่คือการสร้างประสบการณ์การอ่านที่มีคุณค่าและน่าจดจำให้กับเด็กในยุคที่เต็มไปด้วยการแข่งขันจากสื่อดิจิทัล บทบาทนี้กำลังเติบโตและกลายเป็นอาชีพที่จำเป็นและสำคัญอย่างยิ่งในการส่งเสริมพัฒนาการเด็กและสร้างนิสัยรักการอ่านให้คงอยู่ต่อไปในอนาคต

อ้างอิง

American Library Association. (2022). State of America’s Libraries Report 2022. ALA Publishing.

Guernsey, L., & Levine, M. H. (2020). Nurturing Young Readers: The Role of Libraries in Early Literacy. The Joan Ganz Cooney Center at Sesame Workshop.

Johnson, N. (2023). “Diversity in Children’s Literature: Progress and Challenges”. Journal of Children’s Literature Studies, 18(2), 112-125.

Kim, L. (2021). “Evaluating Quality in Children’s Literature: A Framework for Book Curators”. Early Childhood Education Journal, 49(3), 321-335.

Martin, J. (2022). “Creating Dynamic Reading Experiences for Children”. Reading Teacher, 75(4), 487-496.

Neuman, S. B. (2023). “The Role of Adult Guidance in Early Literacy Development”. Reading Research Quarterly, 58(1), 45-62.

New York Public Library. (2023). Annual Report 2023. NYPL Publishing.

Plummer, M. (2022). “Community Book Curation: The Little Free Library Model”. Public Libraries, 61(3), 234-240.

Pope, D. (2019). “Selecting Books That Inspire a Lifetime of Reading”. In Proceedings of the International Conference on Children’s Literature (pp. 78-85).

Tennant, M. (2024). “The Future of Children’s Reading: Between Print and Digital”. Journal of Educational Technology, 16(1), 28-37.